Dit wordt een bijzonder en spannend jaar. Niet alleen omdat Koningsdag in Tilburg extra feestelijk wordt omdat koning Willem-Alexander Abraham ziet, of omdat het koningspaar op 2 februari alweer 15 jaar getrouwd is, of omdat koningin Paola, én koning Harald en zijn echtgenote koningin Sonja tachtig kaarsjes mogen uitblazen. En dat ik zelf deze zomer mijn jawoord ga geven aan mijn lief, tel ik natuurlijk niet mee, want het gaat mij hier om het bijzondere van een vorstelijk maar vooral spannend 2017.
En ik maak me er nog zorgen over ook! Dit jaar wordt bekend wat de toekomst gaat brengen voor Paleis Soestdijk. Het verleden van dit bijzondere paleis is ons bekend. Toen Nederland verlost was van de Fransen en een koninkrijk werd, kreeg de jonge troonopvolger – de latere koning Willem II – het cadeau als dank voor zijn moedige optreden in Quatre-Bras en Waterloo. Hij, maar vooral zijn echtgenote Anna Paulowna, maakte van het jachtslot een echt zomerpaleis en bouwde er twee zijvleugels aan. De empire-inrichting was helemaal bij de tijd. Pas drie generaties later werd het paleis permanent bewoond, toen koningin Juliana en prins Bernhard er na hun huwelijk in 1937 hun intrek namen. Prinsessen maakten er hun verloving bekend, het Nederlandse volk kon op de trappen van het bordes de familie zien groeien, koning Willem-Alexander maakte er zijn ‘wuifdebuut’.
Ik hoef u niet te vertellen hoezeer dit paleis in ons nationale geheugen gegrift staat, u kent de beelden als geen ander. Ik durf zelfs te stellen dat wanneer u uw ogen sluit en aan die vele Koninginnedagen terugdenkt, u de stem van presentator Dick Passchier hoort met zinnen als ‘over uw scherm trekt vijftig meter burger’ of de ‘rodekoolachtige’ jurk van Juliana.
Dit nationale geheugen, dit historische paleis, staat te koop en gaat ordinair naar de hoogste bieder. En dat is in geen geval de koninklijke familie, die na het overlijden van koningin Juliana en prins Bernhard de belangrijke familiestukken hebben verdeeld en zich vervolgens ontworteld hebben aan het ontzielde paleis. Ze zijn er klaar mee. Prinses Beatrix is er nog wel eens geweest, maar de geur van vroeger mist zij niet. De koning zou er ook niet willen wonen. En dus zit de staat met een paleis dat nutteloos en vol gebreken is. Zucht. Dat doet pijn. Nutteloos… En krakkemikkig is het zeker, de renovatiekosten worden geschat op zo’n 100 miljoen euro. En ik ken Nederland inmiddels een beetje als het gaat om het behoud van cultureel erfgoed zoals paleizen; uitgaves daarvoor vallen niet goed bij de belastingbetaler.
Iedereen die maar wilde, mocht een plan indienen bij minister Blok voor de herbestemming van het landgoed en het paleis. Drie plannen zijn naar de finale, zij mogen nu een bod doen. Er zijn dus drie opties en in geen enkel plan wordt het paleis gesloopt. De plannen zijn divers, maar hebben ook veel gemeen: de plannen zijn duurzaam en er gaat gebouwd worden, van een villawijk tot een honderdtal woningen en verschillende horecagelegenheden. Ik snap dat Nederland afscheid gaat nemen van een paleis, maar in deze ben ik conservatief. En niet omdat ik naast het paleis opgroeide en wanneer wij er langs reden, gluurden of we een glimp van de bewoners konden opvangen, maar omdat het ons nationale geheugen is en historisch van belang. Het paleis verdient een prachtig 2017. Ik beloof u, ik kom hier snel op terug!
