Koning Felipe kan woensdag tijdens de lunch op Buckingham Palace advies vragen van zijn oudere en meer ervaren collega koningin Elizabeth. Zij heeft namelijk net meegemaakt wat de Spaanse koning binnenkort te wachten staat: een referendum over zelfstandigheid van een van de landsdelen.
Koningin Elizabeth zag Schotland stemmen over het verlaten van het Verenigd Koninkrijk. De vorstin die ook bij een eventuele onafhankelijkheid op de troon zou blijven in Edinburgh, hield zich ogenschijnlijk afzijdig. Maar aan de vooravond van het referendum liet ze zich ontvallen te hopen dat iedereen nog eens goed zou nadenken over zijn of haar keuze. De Schotten kozen er in meerderheid voor binnen het koninkrijk te blijven.
Voor koning Felipe liggen de kaarten iets anders. Catalonië wil zich losmaken uit Spanje. Als het goedschiks niet lukt dan desnoods kwaadschiks. Londen ging akkoord met een referendum in Schotland, dat ook het recht had een volksraadpleging uit te schrijven en zich los te maken van Engeland, Wales en Noord-Ierland. De Spaanse regering daarentegen heeft een Catalaans referendum al een paar keer verboden. Madrid beroept zich daarbij op de grondwet, en weet het Grondwettelijk hof aan zijn zijde.
Koningin Elizabeth kon neutraal blijven, maar van Felipe wordt verwacht dat hij zich opwerpt als hoeder van de Spaanse eenheidsstaat. “Eenheid in verscheidenheid is de kracht van Spanje”, heeft de koning al vaak gezegd. Hij moet die eenheid bewaren, maar tegelijkertijd zorgen dat hij het republikeinse Catalonië niet tegen de haren strijkt. Opiniepeilingen geven geen meerderheid voor het streven naar onafhankelijkheid, maar wel voor het houden van een door Madrid verboden referendum.
Voor bij het toetje hebben de twee vorsten nog een gevoelig gespreksonderwerp: Gibraltar. De rots aan het begin van de Middellandse Zee, in 1713 bij het Verdrag van Utrecht voor ‘eeuwig’ aan de Britten afgestaan, is sinds die tijd steen des aanstoots voor de Spanjaarden. Die willen Gibraltar terug, maar de bevolking wil daar niets van weten. Telkens wanneer een lid van Elizabeths familie de rots bezoekt, is er gekrakeel in Madrid.
Zo moest koningin Sofia in 2012 afzeggen voor het feest ter gelegenheid van het diamanten regeringsjubileum van de Queen omdat in het kader van datzelfde jubileum prins Edward een bezoek bracht aan Gibraltar. Koning Juan Carlos en koningin Sofia misten om soortgelijke reden ook het huwelijk van Charles en Diana. Die waren namelijk van plan hun huwelijksreis te beginnen in Gibraltar.
