Het is ieder staatsbezoek een veelgehoord begrip: vriendschap. De eerste toespraak van de koning in de Baltische Staten eindigt hij met de woorden: ‘Tijdens dit bezoek wil ik onze vriendschap heel graag verder verdiepen.’ Nergens heeft het woord ‘vriendschap’ zoveel betekenissen als in de vorstelijke wereld. Want de ene vriendschap is de andere niet. Tijdens staatsbezoeken wordt er veelal de sterke verbondenheid, samenwerking en waardering mee bedoeld. Het gaat om een staatsrechtelijke vriendschap. Zeker in landen waar een gekozen president zetelt en er daardoor niet snel sprake kan zijn van een langdurig persoonlijke relatie.
Toch kan er wel met zo’n land een ‘historische vriendschap’ zijn. Zo had Nederland al in de vijftiende eeuw een intensieve relatie met Letland. Van een andere orde zijn de persoonlijke vriendschappen die de koning onderhoudt met leden van veel vorstenhuizen. Veel, want niet tussen iedere monarchie is de band ook op persoonlijk gebied hecht. Natuurlijk is er wederzijds respect tussen de paleizen, maar het is niet zo dat onze koning regelmatig een kopje thee drinkt op een garden party van koningin Elizabeth of de sultan van Brunei uitnodigt voor een barbecue in zijn Wassenaarse achtertuin.
Echte vriendschappen zijn er met de families uit Scandinavië, België en Spanje. Met name met generatiegenoten; ze kennen elkaar vanuit hun jeugd en hun levens liepen op veel fronten parallel. Toen kroonprinses Victoria van Zweden nog vrijgezel was en Willem-Alexander ‘slechts’ verkering had met Emily Bremer (daardoor nog niet paleisfähig), trokken zij samen op tijdens de feesten en partijen van de oudere generatie. Met kroonprins Frederik en kroonprinses Mary van Denemarken is de vriendschap ook hecht. De koning en Frederik kennen elkaar al hun hele leven, ze schelen maar een jaar in leeftijd. Beiden hebben een sterke moeder die óók koningin is of was.
Willem-Alexander nam zoals bekend het stokje van zijn moeder over in 2013, Frederik zal pas koning zijn wanneer hij voorgoed afscheid heeft moeten nemen van zijn moeder. Voor de twee geboren prinsen is het samen warmlopen voor hun lots-bestemming niet de enige gemeenschappelijke factor. Ze hebben veel dezelfde interesses en Willem-Alexander heeft zijn vriend geadviseerd bij de kandidaatstelling voor het IOC waar ook Willem-Alexander aan deelnam. En beiden vonden een geboren koningin aan de andere kant van de wereld. Ook Mary en Máxima hebben meer overeenkomsten dan alleen hun verpletterende schoonheid. In vriendschap bel je elkaar, of, zoals de generatie van de koning, whatsapp je elkaar. In goede en slechte tijden.
Dat is andere vriendschap dan de staatsrechtelijke vriendschap waar de koning op doelt in zijn toespraken tijdens staatsbezoeken. Maar vriendschap is niet te wegen en iedere vriendschap is bijzonder. En zoals de koning keer op keer onderstreept in zijn toespraken: ‘belangrijk’.
