Mag belastinggeld worden gebruikt voor de plechtigheden rond de inhuldiging van de nieuwe keizer Naruhito? Op die vraag moeten Japanse rechters zich binnenkort buigen nu een groep van 120 bezorgde burgers heeft aangekondigd het gebruik van belastinggeld te zullen aanvechten. Dit omdat de plechtigheden volgens hen een duidelijk religieus karakter hebben. De Japanse grondwet verordonneert een strike scheiding tussen staat en godsdienst.
Het is niet voor het eerst dat rechters zich over deze kwestie moeten uitspreken. Bij de troonsopvolging in 1989, toen de huidige keizer Akihito werd ingehuldigd als opvolger van zijn overleden vader keizer Hirohito, werden er ook rechtszaken aangespannen. Alle bezwaren werden uiteindelijk afgewezen, maar het Gerechtshof in Osaka zei in 1995 wel dat het er alle schijn van had dat de ceremonies op gespannen voet stonden met het beginsel van scheiding van staat en religie.
De intronisatie van keizer Akihito was de eerste onder de door de Amerikanen na de Tweede Wereldoorlog opgelegde grondwet. De regering greep voor de plechtigheden deels terug op aloude gebruiken, uit de tijd dat de keizer nog goddelijk was en de Shinto-godsdienst de orde van dienst bepaalde. Die elementen keerden bij de eindeloze reeks van plechtigheden waaraan de nieuwe keizer werd onderworpen ook terug. Vandaar dat het onder meer boeddhistische monniken en christelijke groeperingen zijn die een proces willen beginnen.
De regering is van plan voor de op 1 mei 2019 aantredende keizer Naruhito dezelfde plechtigheden te organiseren. Geleerden zijn het er over eens dat de inhuldigingsceremonie wringt met het constitutionele principe van scheiding van religie en staat, en soevereiniteit van het volk, mede omdat er nooit serieus naar is gekeken en over nagedacht. Maar de verwachting is niet dat premier Shinzo Abe de plechtigheden moet aanpassen of betalen uit een collecte.
