Groothertog Jean van Luxemburg, die op 98-jarige leeftijd is overleden, gold als terughoudend en plichtsgetrouw. Hij had iets stijfs en was iemand die hechtte aan waarden en traditie. Ook was hij gelovig katholiek.
Jean, een jaargenoot van de Britse prins Philip, kwam op 5 januari 1921 ter wereld op kasteel Berg als zoon van de net aangetreden groothertogin Charlotte en prins Félix van Bourbon-Parma. Een van zijn peetvaders was paus Benedictus XV.
Het gezin van Charlotte telde zes kinderen, van wie nu alleen prinses Marie Gabrielle (93) nog in leven is. Zus prinses Alix (89) overleed in februari. Dankzij de familie Bourbon-Parma had Jean een wijdvertakt koninklijk netwerk. Zo was tante Zita de laatste keizerin van Oostenrijk en huwde neef prins Carlos Hugo met de Nederlandse prinses Irene. Zelf vond Jean het geluk dichter bij huis. In 1953 trouwde hij met de Belgische prinses Joséphine-Charlotte, oudste zus van de koningen Boudewijn en Albert.
Stadhouder
Jean ging naar school in Luxemburg en deed een vervolgstudie aan Ampleforth College in Engeland. Na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog week het groothertogelijk gezin uit naar het buitenland. Jean zette zijn studies voort in Canada om zich in 1942 te melden bij de Irish Guards. Na een succesvol afgesloten officiersopleiding nam hij op 11 juni 1944 – enkele dagen na D-Day – deel aan de geallieerde invasie in Normandië. In september van dat jaar werd hij ingezet in het kader van de Slag om Arnhem. Jean zwaaide in april 1945 af.
In de daaropvolgende jaren bereidde hij zich voor op zijn toekomstige taak als staatshoofd, onder meer als lid van de Staatsraad. Zijn moeder benoemde hem in 1961 tot haar ‘lieutenant-répresentant’ of te wel ‘stadhouder’. Dat was een constructie die was afgekeken uit de tijd dat de Nederlandse koningen ook groothertog waren van Luxemburg. Willem III – de laatste Oranje die de dubbelfunctie vervulde – stelde zijn broer Hendrik in die hoedanigheid aan.
Ministaatje
Als ‘stadhouder’ kon Jean zijn moeder op voet van gelijkheid vertegenwoordigen en zodoende alvast warm lopen voor de troonswisseling. Die kwam in 1964 toen Charlotte na 45 jaar de scepter overdroeg. Tijdens de regering van Jean wist het kleine Luxemburg onder de paraplu van de Europese Unie, zijn plek in de wereld definitief te vinden. Het werd van een overwegend agrarisch ministaatje uitgegroeid tot een van de belangrijkste financiële centra van Europa.
Jean benoemde in 1988 zijn zoon Henri tot ‘lieutenant-répresentant’ en droeg in 2000 de troon over.
