Het diadeem als ‘probleem’

redactievorsten

05/03/2023 6:30 am

Ze zijn onlosmakelijk verbonden met monarchieën en zorgen voor de nodige pracht en praal: diademen. Maar ze bezorgen de draagster regelmatig hoofdbrekens. Want hoe zorg je dat het juweel niet op het moment suprême scheef zakt? Martijn Akkerman weet het.

De onderste rand van dit diadeem van koningin Elizabeth is met fluweel omwonden voor meer comfort.

In het boek Koning Filip, De biografie, dat in augustus 2013 verscheen, zijn in het hoofdstuk De Pijnlijke Bruiloft enkele opmerkelijke passages te vinden met betrekking tot het diadeem dat door koningin Mathilde werd gedragen tijdens haar huwelijk. Op haar huwelijksdag op 4 december 1999 zit de aanstaande prinses al om half zeven ’s morgens aan een geïmproviseerde kaptafel in het paleis van Brussel, klaar om geschminkt, gekapt en aangekleed te worden. Ze blijft stoïcijns kalm, zeggen getuigen, al wordt er gezwoegd om het diadeem met sluier stevig op haar hoofd vast te maken. Om zeker te spelen komen er tien tallen spelden aan te pas, een detail dat haar in de loop van de dag zeer pijnlijk zal vallen… Bij het verlaten van het paleis lijkt de anders zo spontane Mathilde toch wat zenuwachtig en gespannen. Later wordt de reden ervan onthuld: het bruidsboeket weegt loodzwaar, een mislukte pedicure bezorgt haar de nodige pijn en de spelden die diadeem en sluier moeten vasthouden, pijnigen haar tot bloedens toe.

Na afloop van het huwelijk vertrekken de koninklijke gasten huiswaarts en begeeft de koninklijke familie zich naar het Kasteel van Laken. Daar zijn nog eens tweeduizend invités voor de officiële receptie. Mathilde heeft intussen zo veel pijn dat het huilen haar nader staat dan het lachen. Maar niemand die er iets van merkt. Ze heeft intussen een andere bruidsjurk aangetrokken. Omdat het onmogelijk is om met een acht meter lange sleep tussen de gasten te lopen, heeft ontwerper Vermeulen een tweede jurk met een kortere sleep ontworpen. Maar omdat de ontwerpen voor de rest identiek zijn, heeft zelfs de modepers haar verkleedpartij niet in de gaten. Alleen intimi weten hoezeer ze dan nog steeds gekweld wordt door de verschrikkelijke haarspelden.

Koningin Mathilde als bruid, met het diadeem dat haar tot bloedens toe pijnigde.

Hoewel in het geval van Mathilde het gewicht van de bruidssluier vanzelfsprekend een extra probleem opleverde, is het dragen van een diadeem nooit gemakkelijk geweest. Het bevestigen en in balans houden van dit opmerkelijke juweel, dat uiteindelijk vooral door het Hof en de adel werd gedragen en hierdoor een speciale plaats inneemt in de geschiedenis van het juweel, zorgde menigmaal figuurlijk, maar soms ook letterlijk voor hoofdbrekens van de draagster.

Hoedenelastiek en haarstukken

Een diadeem moet rechtop staan om tot zijn recht te komen en het meest optimale effect te tonen. Het kan in het kapsel worden vastgezet met haarspeldjes of een lint dat onder het haar wordt verborgen en aan de achterzijde wordt vastgeknoopt. Zelfs hoedenelastiek kan hier een dienst bewijzen. Om het dragen iets comfortabeler te maken wordt de onderste rand van het diadeem soms met fluweel omwonden. Dat behoort dan wel de kleur van het haar te hebben en in de loop van de tijd met dat haar mee te kleuren. Met andere woorden: het eindigt meestal in wit of grijs. Maar ondanks alle voorzorgsmaatregelen bleef het dragen van een diadeem niet zonder risico’s. En soms ging het mis, zoals tijdens de kroning van koning Edward VII in augustus 1902. De Markiezin van Londonderry droeg die dag een imposant diadeem met grote druppelvormige parels. Tijdens een bezoekje aan het toilet in Westminster Abbey, dat speciaal voor de gelegenheid voor de adellijke dames was aangelegd, viel het diadeem per ongeluk in de toiletpot, waar het volkomen klem kwam te zitten. Met vreselijk veel moeite en onder grote consternatie werd het juweel met behulp van een heuse verlostang uit zijn benarde positie bevrijd. Waarna de markiezin zonder blikken of blozen, met het schoongemaakte juweel op het hoofd, de kerk weer betrad.

Lees ook

Fleur-de-lys: koninklijke bloem in juwelen

Om dit soort problemen te voorkomen droeg koningin Mary, die van zichzelf erg dun haar had, vrijwel haar leven lang een haarstuk. Hiermee kon ze haar enorme diademen goed vastzetten en dat was geen overbodige maatregel, want het is bekend dat koningin Mary tijdens haar leven zonder uitzondering dineerde in avondkleding met diadeem, ook wanneer ze alleen was. En zelfs toen ze tijdens de Tweede Wereldoorlog was uitgeweken naar een familielid in de provincie, probeerde ze onder sobere omstandigheden en met een sterk ingekrompen staf op deze manier haar status in stand te houden.

Ook het gewicht kon soms een probleem zijn. De Hertogin van Marlborough, Consuelo Vanderbilt, klaagde in haar memoires The Glitter and the Gold dat haar diadeem altijd een vreselijke hoofdpijn veroorzaakte. Maar Eva Stotesbury, de echtgenote van een belangrijke Amerikaanse bankier, werd om diezelfde reden door de media belachelijk gemaakt. Haar Cartier-diadeem was zo zwaar en ze klaagde tijdens het dragen zo vaak over hoofdpijn en een stijve nek, dat ze werd geadviseerd om helium ballonnen aan het juweel te bevestigen.

Scheefgezakt

Ook in recentere tijden ging het wel eens mis. Tijdens het huwelijk van de erfgroothertog van Luxemburg viel het diadeem van zijn bruid bij het verlaten van de kerk compleet naar achter. Gelukkig werd het voorval op tijd ontdekt, zodat tijdens de balkonscène het juweel weer in de juiste positie schitterde.

De Deense kroonprinses Mary heeft eens een hele avond met een scheefgezakt diadeem aan een diner aangezeten en bij koningin Máxima gebeurde dat tijdens het staatsbezoek aan Japan. Het Württemberg-diadeem, dat bij die gelegenheid nota bene voor het eerst door haar werd gedragen, ging in de loop van de avond steeds schever staan.

Sommige vorstinnen en prinsessen, onder wie de Zweedse koningin Silvia en haar dochter kroonprinses Victoria, laten hun coiffure dikwijls aanvullen met haarstukken, waardoor meer grip kan worden verkregen. Koningin Juliana maakte hier al begin jaren 70 gebruik van, onder andere om het diadeem met de Stuart-diamant, maar ook het grote saffierdiadeem, veilig te verankeren tijdens haar staatsbezoek aan Engeland. Aan het diadeem der Negen Provinciën, een huwelijksgeschenk aan de Belgische koningin Astrid ter gelegenheid van haar huwelijk in 1926, is later zelfs een heuse beugel aan de achterzijde gemonteerd, die als steun kan dienen en onzichtbaar onder het kapsel kan worden weggewerkt.

Aan sommige diademen is een al dan niet uitklapbare kam bevestigd die voor veiligheid en versteviging kan zorgen. Bijvoorbeeld koningin Margrethe van Denemarken maakt hier gebruik van. Aan de binnenzijde van haar befaamde diadeem met de druppelvormige parels bracht zij waarschijnlijk eigenhandig met behulp van een witte wollen draad een metalen kam aan, die neergeklapt in haar kapsel schuift. Dit systeem moet dan echter toch ook nog met een aantal haarspelden worden ‘gezekerd’ om geen problemen te krijgen tijdens het dragen in het tamelijk dunne haar van de vorstin. Haarspelden lijken inderdaad het meest toegepaste hulpmiddel om diademen goed en veilig vast te zetten. Ook koningin Máxima maakt er gebruik van. Het is te hopen dat die spelden dan niet zorgen voor de pijn die volgens het spreekwoord hoort bij degene die mooi wil zijn.





Inschrijven nieuwsbrief

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."


Meer Juwelen