De Bulgaarse koninklijke familie herdenkt eind deze maand de 75e sterfdag van de in 1943 onder nooit geheel opgehelderde omstandigheden gestorven tsaar Boris III. In het klooster van Rila, waar het hart van de koning is herbegraven, wordt een plechtigheid gehouden in aanwezigheid van onder meer zijn zoon Simeon II. Die was zes jaar toen Boris overleed.
Het is dit jaar overigens niet alleen 75 jaar sinds de dood van de tsaar, zoals Bulgarije zijn koningen graag noemde, maar ook 100 jaar sinds zijn troonsbestijging aan het einde van de Eerste Wereldoorlog. Boris volgde toen zijn vader Ferdinand op, die Bulgarije – dat aan de kant van Duitsland vocht – niet had kunnen behoeden voor grote verliezen.
Tegen de achtergrond van die verliezen aan grondgebied koos Sofia in 1940 in de hoop land terug te krijgen andermaal de kant van Duitsland. Boris echter probeerde daarbij een onafhankelijke koers te varen en niet te veel naar de pijpen van Adolf Hitler te dansen. Zo weigerde hij de Bulgaarse Joden te deporteren en oorlog te verklaren aan de Sovjet-Unie.
Een boze Hitler riep de tsaar op 14 augustus 1943 op het matje, maar kreeg geen concessies los. Veertien dagen later was Boris dood. Vergiftigd, zo wordt nog steeds gedacht, of gestorven aan een hartaanval. Zoon Simeon kent de doodsoorzaak niet. Het stoffelijk overschot werd bijgezet in het Rila-klooster, maar na de communistische machtsovername in 1944 weggehaald en is sindsdien spoorloos. Alleen het hart is teruggevonden, maar daar was geen onderzoek meer op mogelijk. ,,We zullen het nooit weten”, aldus Simeon.
