Koning Felipe heeft nog twee dagen om te werken aan de tekst van de belangrijkste kersttoespraak uit zijn nog jonge regeringsperiode. Hij is niet te benijden nu in Catalonië de partijen die voorstander zijn van een onafhankelijke Catalaanse republiek donderdag een nipte meerderheid hebben behaald bij de door Madrid opgelegde tussentijdse verkiezingen.
De centrale regering hoopte het streven naar zelfstandigheid de kop in te drukken, maar hoewel de pro-Spaanse partij Ciudadanos de grootste werd, kreeg het blok van pro-republikeinse partijen de meeste zetels. De al maanden durende politieke crisis rond Catalonië is daardoor niet opgelost, maar gaat de komende maanden slechts een nieuwe fase in.
Koning Felipe heeft zich veelal op de achtergrond gehouden. De nationalisten moeten niets van hem weten. In gemeentehuizen overal in Catalonië is zijn foto weggehaald of na de troonswisseling van 2014 nooit opgehangen. Overal in de autonome regio wapperen republikeinse vlaggen, en zelfs toen de koning na de terroristische aanslag op de Rambla in Barcelona zijn steun en solidariteit kwam betuigen, werd hij weggehoond en uitgefloten.
Referendum
Toen de Catalaanse deelregering onder leiding van Carles Puigdemont in oktober een volgens de Spaanse grondwet illegaal referendum hield over onafhankelijkheid, en de stembusgang mede door ingrijpen van de Spaanse politie uit de hand liep, reageerde Felipe in felle bewoordingen. Hij stond voor de eenheid van Spanje, overeenkomstig de eed die hij als koning in juni 2014 had afgelegd. Hij kon moeilijk anders, maar de laatste procent sympathie die hij in Catalonië nog bezat, werd er wel mee verspeeld.
Felipe moet beslissen welke koers hij kiest in zijn kersttoespraak. Accepteert hij de uitslag van de verkiezingen, die een verdeeld Catalonië lieten zien, en maakt hij ruimte voor de nationalisten, met het risico de rest van Spanje voor het hoofd te stoten? Of heeft hij de separisten al afgeschreven, en hamert hij slechts op de volgend jaar veertig jaar bestaande grondwet en de eenheid van Spanje, in een finale poging niet een deel van zijn koninkrijk te verliezen?
