Groenland is de laatste tijd regelmatig in het nieuws, en daarmee ook Denemarken. Er ligt een brede oceaan tussen het moederland en het overzees gebiedsdeel, maar de band tussen de Groenlanders en de Deense koninklijke familie is warm.
Tekst Karlijn Hoftijzer
‘Kun je je hart verliezen aan een land en een volk? Ja dat kan.’ Frederik bracht ooit vijf maanden in Groenland door, waarvan drie maanden op een sledetocht naar het noorden. Hij komt er nog altijd graag en dat is te zien aan de knuffels die hij uitdeelt aan oude bekenden en het feit dat hij tot tranen toe geroerd kan zijn bij een terugkomst. ‘Ik was bijna vergeten hoe fantastisch het hier is tot ik weer terug ben. Het gevoel om een te worden met de natuur, en de vreugde en vriendelijkheid die mijn familie hier ervaart, maakt me nederig, blij en trots.’
Kolonie Groenland
Groenland hoort bij Denemarken, zoveel is duidelijk. Sinds ongeveer de 12de eeuw waren de Inuit erin geslaagd permanent een bestaan op te bouwen op Groenland, ondanks het ruige klimaat. In 1721 vond koninkrijk Denemarken-Noorwegen het nodig om missionarissen en handelaren te sturen om de bevolking tot het Christendom te bekeren en handel te ontwikkelen. Toen Denemarken-Noorwegen in 1814 werd ontbonden, kreeg Denemarken het bestuur over de kolonie Groenland, de Inuit werden Deense staatsburgers.
Lees ook
Amalia gaat in militaire training, maar hoeft dat helemaal niet.
Meer autonomie
Daar houdt voor veel Groenlanders – naast dat ze dezelfde taal spreken – de verbintenis wat hen betreft wel op. De wens voor meer autonomie leidde er in 1953 toe dat Groenland een overzeese provincie werd. In 1979 kreeg Groenland bovendien een eigen parlement en de mogelijkheid om zelf over veel zaken te beslissen. Sinds 2009 regelt Groenland onder andere zijn eigen rechtspraak, onderwijs en het beheer van natuurlijke hulpbronnen. Denemarken blijft wel verantwoordelijke voor buitenlandse zaken, defensie en het koningshuis. Ook geldt er de Deense rechtspraak en is de Deense kroon de munteenheid. Volledige autonomie is in theorie mogelijk, maar op eigen benen staan is voor een eiland met een unieke geografie en economische uitdagingen nog lastig: iets meer dan de helft van de inkomsten van het eiland ontvangt het nu nog van Denemarken.
Het koningshuis en Groenland
De rol van de Deense vorst is anno 2025 puur symbolisch: met bezoeken van tijd tot tijd laat koning Frederik in navolging van zijn recente voorgangers zien nog altijd een grote verbintenis te voelen met de voormalige kolonie. Grootmoeder koningin Ingrid werd verliefd op het eiland toen ze het met koning Frederik IX in 1952 voor het eerst bezocht. Die liefde sloeg over op koningin Margrethe, en zij was het die in 1972 de eerste parlementsvergadering op Groenland bijwoonde en in 2009 de zelfbestuurswet overhandigde. Nu is het Frederiks beurt de verbinding te behouden, maar ook ruimte te geven aan de eigen identiteit.
Groenland niet te koop
Om de verbondenheid door te geven aan de volgende generatie, gaven Frederik en Mary hun jongste twee kinderen Vincent en Josephine ook Groenlandse namen. Tijdens hun bezoek aan Groenland in 2024 luisterde de tweeling naar respectievelijk Minik en Ivalo. Begin dit jaar onthulde Frederik zijn nieuwe wapenschild, waarin Groenland een prominentere rol heeft gekregen dan voorheen. De timing is op z’n zachtst gezegd toevallig, omdat kort daarvoor de Amerikaanse president Trump verklaarde Groenland bij de Verenigde Staten te willen inlijven vanwege de strategische ligging en natuurlijke rijkdommen. De Deense premier Mette Fredriksen reageerde door duidelijk te maken dat Groenland niet als handelswaar kan worden gezien: ‘Natuurlijk is Groenland niet te koop, en ik benadruk dat ik Groenland niet kán verkopen. Groenland is niet Deens. Groenland is Groenlands’, verklaarde ze.
