Aquamarijnen: water van de zee

redactievorsten

09/04/2022 11:00 pm

Koningin Juliana had een lievelingssteen: de aquamarijn, een zusje van de smaragd. De vorstin bouwde een mooie collectie op waar vooral koningin Máxima tegenwoordig dankbaar gebruik van maakt. Ook buitenlandse koninklijke families bezitten enkele indrukwekkende juwelen met aquamarijn.

Het mineraal beril wordt – naast een kleurloze vorm – in meerdere kleuren gevonden. De bekendste zijn de donkergroene, die smaragd heet, en de lichtblauwe variëteit, die aquamarijn (letterlijk: water van de mooie zee) wordt genoemd. De kleur doet inderdaad soms denken aan zeewater, hoewel de meest gewaardeerde tint, de helderblauwe, dan wel een erg geïdealiseerde voorstelling geeft van wat wij over het algemeen kennen als de zee.

Britse parure

In tegenstelling tot smaragd werd aquamarijn in een ver verleden minder vaak in juwelen verwerkt. De meeste juwelen met aquamarijn dateren dan ook uit de 19de en 20ste eeuw. Zo bezit koningin Elizabeth een complete parure, waarvan ze het collier en de oorhangers in 1953 van de Braziliaanse president kreeg als kroningsgeschenk. In 1957 bestelde de vorstin persoonlijk een bijpassend diadeem bij hofjuwelier Garrard. De parure werd vervolgens nog uitgebreid met een armband en een broche, die de koningin eveneens van de Braziliaanse regering ontving in 1958 en 1968. Ten slotte ontving ze tijdens haar eerste staatsbezoek aan Brazilië nog een haar-ornament, bezet met diamanten en aquamarijnen, van de gouverneur van Sao Paolo. Dit laatste juweel is waarschijnlijk in 1971 gebruikt om het diadeem te vergroten.

De Queen met een parure met aquamarijnen.

Tot de emotioneel belangrijkste juwelen van de Britse vorstin behoren ongetwijfeld haar clipbroches met diamanten en aquamarijnen, die zij in 1944 voor haar achttiende verjaardag kreeg van haar ouders. Ze kunnen los worden gedragen, of als één geheel. Dit systeem werd in het begin van de vorige eeuw door Louis Cartier bedacht en was geïnspireerd op houten wasknijpers. Decennia lang werden deze broches dan ook toegeschreven aan Cartier, maar onderzoek heeft inmiddels uitgewezen dat ze werden vervaardigd door Boucheron. De koningin draagt ze opmerkelijk vaak.

Een paar broches met emotionele betekenis voor koningin Elizabeth.

De koninklijke familie van Zweden bezit twee opvallende diademen met aquamarijnen. Het eerste exemplaar werd in 1932 voor het eerst in het openbaar gedragen door prinses Sibylla van Saksen-Coburg, ter gelegenheid van haar huwelijk met de Zweedse prins Gustaf Adolf. Dit ‘kokoshnik-diadeem’, genoemd naar traditionele Russische hoofddeksels, ontstond rond 1900 en wordt tegenwoordig gedragen door prinses Margaretha, zus van koning Carl Gustaf, die het na haar moeders overlijden in 1972 erfde. Tijdens feestelijke gelegenheden wordt dit diadeem echter ook door andere leden van de familie gedragen, onder wie kroonprinses Victoria en prinses Madeleine.

Kroonprinses Victoria draagt dit diadeem slechts zelden.

Madeleine heeft zelf ook een aquamarijndiadeem in persoonlijk bezit. Dit vrij eenvoudige diadeem bestaat uit twee dunne banden met diamantjes, waartussen een grote aquamarijn is gezet. Het juweel dateert van omstreeks 1920 en was toen in bezit van koningin Louise van Denemarken, geboren prinses van Zweden. Prinses Madeleine kreeg het diadeem van haar ouders voor haar achttiende verjaardag, maar draagt het tegenwoordig minder vaak.

Prinses Madeleine heeft een eigen diadeem met een grote aquamarijn.

In 1930 ontwierp de Haagse juwelier Burnier op het Westeinde een collier met rechthoekige aquamarijnen en diamantjes voor koningin Juliana, die dat jaar 21 werd. Het kon gedragen worden bij een diadeem met briolette geslepen (druppelvormige) aquamarijnen, dat enkele jaren ervoor door juwelier Van Kempen, Begeer & Vos was vervaardigd. Ter gelegenheid van haar huwelijk in 1937 werden nog enkele juwelen aan deze samengestelde parure toegevoegd. In de eerste plaats was dat een paar lange oorhangers met druppelvormige aquamarijnen, een verlovingsgeschenk van haar schoonmoeder prinses Armgard en afkomstig uit haar privécollectie. De druppelvormige stenen worden tegenwoordig door koningin Máxima soms onder de Mellerio-oorhangers bevestigd en onder de oorhangers in art-decostijl.

Koningin Máxima met enkele aquamarijnjuwelen van koningin Juliana.

Prins Bernhard schonk zijn bruid een grote druppelvormige aquamarijn als hanger in een platina en diamanten entourage, die echter gezien de stijl en uitvoering al omstreeks 1915 was ontstaan. De herkomst van dit juweel is nog steeds onzeker, ook al gezien het feit dat de prins op dat moment absoluut niet over de middelen beschikte om een dergelijk kostbaar juweel aan te schaffen. Een verklaring is mogelijk te vinden in een grote druppelvormige Braziliaanse aquamarijn, die Anna Paulowna in 1820 als verjaardagsgeschenk kreeg van haar echtgenoot.

De grote aquamarijn was een huwelijksgeschenk van prins Bernhard aan koningin Juliana.

Na haar overlijden werd deze aquamarijn geërfd door koning Willem III, met het verzoek de steen als een familiejuweel te beschouwen. Omdat na het overlijden van koning Willem III steeds sprake was van slechts één erfgenaam, zou deze aquamarijn ten tijde van de verloving van Juliana dus nog in de Oranje-collectie moeten zijn. Wellicht is het deze steen die, mogelijk met instemming van koningin Wilhelmina, gebruikt is als geschenk in 1937. Tegenwoordig wordt deze aquamarijn op diverse manieren gedragen; onder een diamanten rivière (collier) door prinses Beatrix, en aan verschillende broches door prinses Laurentien en koningin Máxima.

Koningin Máxima draagt de grote aquamarijn aan een strikbroche.

Help, ik ontmoet Máxima!

Stel, u bent uitgenodigd voor een borrel op Paleis Noordeinde of Máxima brengt een werkbezoek aan uw vrijwilligersorganisatie. Reinildis van Ditzhuyzen geeft etiquette-tips!