De relatie tussen de Oranjes en het Engelse koningshuis

redactievorsten

22/10/2018 9:00 am

1958-03-01 00:00:00 Queen Elizabeth and Prince Philip visit the Netherlands, 1958. Princess Beatrix, Princess Irene, Prince Bernhard, Queen Juliana. ANP ROYAL IMAGES

Op 23 en 24 oktober brengen koning Willem-Alexander en koningin Máxima een staatsbezoek aan het Verenigd Koninkrijk. Tijdens deze ontmoeting zal de rijke geschiedenis tussen de Oranjes en het Engelse koningshuis ongetwijfeld benadrukt worden. Huwelijken, een mislukte verloving, ballingschappen en bezoeken over en weer markeren de historische band tussen beide vorstenhuizen.

Toenmalig koningin Beatrix op bezoek bij de jubilerende koningin Elizabeth in 2012.

In tranen

De Engelse prinses Mary Stuart II barst in tranen uit als haar vader haar vertelt dat ze moet trouwen met de Nederlandse Stadhouder Willem III. Mary is niet bepaald onder de indruk van de 26-jarige Prins van Oranje. Hij is klein, heeft een lichte bochel, een haakneus, is zwaar astmatisch, ziet er weinig modieus uit en is tevens haar neef – Willems moeder (ook een Mary Stuart) is de zus van Mary’s vader. Nadat de vijftienjarige Mary een hele middag en de daarop volgende dag heeft gehuild, is de ergste schrik voorbij.

Schrik is bij Willem niet aanwezig, hij is onder de indruk van de schoonheid van de prinses. De huwelijksplannen hebben louter politieke redenen. Willem heeft de steun van Engeland nodig om zo de veroveringszucht van de katholieke Franse koning Lodewijk XIV in te dammen en hierdoor de machtsbalans in Europa te herstellen. De Engelse politici vinden het huwelijk tussen neef en nicht gewenst om daarmee de protestantse erfopvolging veilig te stellen. Mary’s vader, troonopvolger James, is weliswaar katholiek maar dat probleem zal van korte duur zijn: James heeft geen zoon en dat betekent dat hij wordt opgevolgd door zijn oudste dochter Mary, die protestants is opgevoed. Nadat de laatste plooien zijn gladgestreken, vindt het huwelijk plaats in St. James’s Palace op 14 november 1677, de verjaardag van Willem.

Paniek

In 1685 volgt James zijn broer op als koning. De nieuwe vorst maakt zich echter niet geliefd vanwege zijn autoritaire gedrag en zijn rooms-katholieke geloof. Hierdoor raakt hij vervreemd van zijn onderdanen. De schok is groot als de tweede vrouw van James bevalt van een zoon. Omdat zonen voorgaan op dochters, breekt er paniek uit, en enkele vooraanstaande staatslieden richten een verzoek aan Willem III om hen te helpen het land te behouden voor het protestantse geloof. Willem gaat akkoord en overtuigt zijn vrouw en de Staten-Generaal van de noodzaak om de katholieke James te onttronen. Vervolgens bereidt Willem een invasie voor die de geschiedenis ingaat als de Glorious Revolution. Met een aanzienlijk leger arriveert hij in november 1688 in Engeland, James is dan al gevlucht.

In april 1689 worden Willem en Mary in Westminster Abbey gekroond tot koning en koningin van Engeland, Schotland en Ierland. James legt zich hier echter niet zomaar bij neer. Hij brengt in Frankrijk een leger op de been en vertrekt naar Ierland. Op 12 juli 1690 vindt de Slag bij de Boyne plaats waarbij Willem zijn schoonvader verslaat. Willem zit negentien uur met een schouderwond in het zadel en voert zijn troepen persoonlijk aan. Deze overwinning van Dutch William wordt nu nog steeds als een grote overwinning van de protestanten gevierd als rond 12 juli in de Noord-Ierse provincie Ulster de jaarlijkse Oranjemarsen worden gehouden.

In het tijdschrift Vorsten is nog meer te lezen over de historische banden tussen Oranjes en de Britse Royals!


Meer Nederland