De Tweede Kamer voert woensdagavond met minister-president Mark Rutte de rituele dans uit rond de begroting van het koningshuis. Die is in 2008 nog eens toekomstbestendig gemaakt om te voorkomen dat er elk jaar discussie zou ontstaan over de uitgaven voor de monarchie en het inkomen van de koning en een aantal familieleden. Maar die exercitie onder aanvoering van oud-minister van Financiën Gerrit Zalm heeft dat debat niet kunnen stoppen. Integendeel. Ook nu worden transparantie en hoogte van de begroting aan de orde gesteld.
De Tweede Kamer heeft dinsdag een helpende hand gekregen van hoogleraar staatsrecht Paul Bovend’Eert die in zijn nieuwe boek ‘De Koning en de monarchie’ onder meer betoogt dat juist ten aanzien van het koninklijke huishoudboekje ingrijpende wijzigingen nodig zijn om het geheel toekomstbestendig te maken en de jaarlijkse polemiek te voorkomen. Zijn voorstellen: breng alles onder één begroting, organiseer het als elke andere overheidsdienst, maak duidelijk waar het geld aan wordt uitgegeven, geef de koning een salaris en laat hem gewoon belasting betalen.
Verschillende partijen roepen hier ook al jaren om, maar hebben zich weer net zo vaak laten afpoeieren door de minister-president van dienst. Het bouwwerk klopte toch, de regeling was nu eenmaal zo afgesproken en de belasting betalen had geen zin want dan moest de uitkering aan de koning met datzelfde bedrag worden verhoogd, aldus het verweer van de regering. “Niet overtuigend”, noemde Bovend’Eert die laatste uitvlucht. “Dat kun je dan van alle wel belasting betalende ambtenaren en publieke ambtsdragers zeggen. Ook voor hen geldt dat met de ene hand door de overheid wordt gegeven en met de andere genomen.”
Oplossingen
De redenering dat bij de koning kosten van privé en functie door elkaar lopen en er daarom geen goede scheiding en uitsplitsing is te maken, vindt Bovend’Eert ook onzin. “Alle functionele kosten worden al gedekt.” Hij is voorstander van een gewoon salaris voor het staatshoofd, waarbij ook de hoogte – nu bijna een miljoen euro – ter discussie kan worden gesteld. Ook voor de andere leden van het Koninklijk Huis die geld ontvangen (Máxima, Beatrix) of straks krijgen (Amalia) had hij andere oplossingen die de Staat minder kosten en het geheel overzichtelijk maken. Wat dat betreft kan de Kamer de bal bij de begrotingsbehandeling zo inkoppen.
Dan hoeven de Kamerleden Joost Sneller (D66) en Attje Kuiken (PvdA) ook niet te wanhopen dat hun aansporingen om meer toezicht op het deel van de uitkering van de koning dat gaat over persoonlijke- en materiële uitgaven weer door Rutte wordt genegeerd. Ook het debat over de hoogte van de toelage aan Amalia, die volgend jaar december ingaat, kan dan achterwege blijven omdat ze pas geld krijgt wanneer ze daadwerkelijk aan de slag gaat voor het Koninklijk Huis.
